Kurhan
W następnym artykule porozmawiamy o Kurhan, temacie o dużym znaczeniu dzisiaj. Kurhan to temat, który przykuł uwagę wielu ludzi na całym świecie, czy to ze względu na jego wpływ na społeczeństwo, jego znaczenie na poziomie osobistym, czy też wpływ na różne aspekty życia codziennego. Od momentu pojawienia się Kurhan wywołał szeroką debatę i wzbudził rosnące zainteresowanie zarówno wśród ekspertów, jak i hobbystów. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane ze zmienną Kurhan, analizując jej znaczenie, implikacje i ewolucję w czasie. Przygotuj się na zagłębienie się w fascynujący świat Kurhan i odkryj wszystko, co ten motyw ma do zaoferowania!
Schemat kurhanu 
Cmentarzysko kurhanowe w rezerwacie przyrody „Cmentarzysko Jaćwingów” w Suwałkach 
Kurhan I w Przywozie 
Kurhan-kwadrat 387C, Puszcza Białowieska 
Model kurhanu Sutton Hoo 
Wielki Kurhan w Werginie, Grecja
Kurhan, in. tumulus (łac. tumulus) – rodzaj mogiły w formie kopca, o kształcie stożkowatym lub zbliżonym do półkulistego, z elementami drewnianymi, drewniano-kamiennymi lub kamiennymi, w którym znajduje się komora grobowa z pochówkiem szkieletowym lub ciałopalnym. Pomieszczenia grobowe, nieraz bardzo rozbudowane, mają zwykle konstrukcję kamienną bądź drewnianą, czasem są kute w litej skale.
Występowanie
Kurhany występują na obszarach Europy, Azji i Ameryki w epoce neolitu i żelaza (kultura unietycka, trzciniecka, przedłużycka, także w niektórych lokalnych grupach kultury łużyckiej). Rzadziej spotykane były także w kulturach okresu rzymskiego i wczesnośredniowiecznego.
Przykłady kurhanów
Polska
- Kopiec Krakusa w Krakowie
- Kurhan w Kiwitach
- Kopiec Wandy w Krakowie
- Kopiec Janotów-Bzowskich w Będkowicach k/Krakowa
- Kopiec kurhanowy w Leszczkowie, epoka Brązu
- Stróża-Kolonia (gmina Kraśnik), IX wiek
- Wielkopolskie piramidy w Łękach Małych koło Grodziska Wielkopolskiego – grupa 11 kurhanów z XVII wieku p.n.e.
- Poleski Park Narodowy – kurhany z epoki trzcinieckiej
- Łysa Góra w Sitańcu, okolice Zamościa
- Czarnocin koło Buska-Zdroju
- Miernów koło Buska-Zdroju
- Kopiec Tatarski w Przemyślu
- Czarne na Mazurach
- Szwedzka mogiła – wczesnośredniowieczny kurhan w Rejowcu Fabrycznym
- Grodzisko w Wysokiem Mazowieckiem
- Białogórze, między Zgorzelcem a Lubaniem – 200 mogił oraz grodzisko słowiańskie
- Rezerwat Przyrodniczo-Archeologiczny „Grodzisko Runowo”
- Widawa (powiat łaski) – kurhan z okresu II–IV w.
- Cmentarzysko Jaćwingów w okolicach Suwałk
- Lubiatowo – kurhany w pobliżu leśniczówki Szklana Huta.
- Wzgórze Wisielców na wyspie Wolin
- Kurhan karniowicki w Karniowicach
- Kościeniewicze (powiat bialski), (województwo lubelskie)
- Kurhany w Bierówce koło Jasła
- Szczeglińskie kurhany (w okolicach Szczeglina w woj. zachodniopomorskim)
- Puszcza Białowieska – Rezerwat krajobrazowy im. prof. Władysława Szafera (kwadrat 387 C)
- Rostołty w woj. podlaskim, kurhan kultury wielbarskiej
- Kuraszewo w woj. podlaskim, kurhan kultury wielbarskiej
- Wola Grójecka w woj. świętokrzyskim, gmina Ćmielów – kurhan z okresu neolitu, ok. 2 m wysokości
- Cmentarzysko w Węsiorach w woj. pomorskim
- Kurhany na terenie Leśnictwa Przewóz i Uniradze (w pobliży Stężycy) – kurhany będące częścią dużego cmentarzyska (szacowane na ok. 3500 kurhanów). Znajdują się na obszarze ok. 6 km² położonym wzdłuż Jeziora Raduńskiego Górnego (na wschód). Kurhany są wstępnie datowane na okres od 1000 p.n.e. do 1100 n.e., czyli od epoki brązu do średniowiecza.
- Lewino w powiecie wejherowskim
- Przywóz w powiecie wieluńskim – 2 kurhany kultury przeworskiej
- Niedary w powiecie trzebnickim
- Krężnica Jara w województwie lubelskim
- Kurhan w Mieroszynie
Wielka Brytania
- Sutton Hoo – kurhan króla Anglii Wschodniej Raedwalda z VII w.
Europejska część Rosji i Ukraina
- Królewskie kurhany scytyjskie: Towsta Mohyła, Sołocha, Gajmanowa Mogiła, Czertomłyk, Melitopolski oraz Kelermeskie i Uljapskie na Kubaniu.
- Kurhany bosporańskie: Kul-Oba, Bolszaja Bliznica.
- Wielki Ipatowski koło Stawropola – ok. III tys. p.n.e.
- Numer 4, Kutuluk koło Samary w Rosji, XXIV wiek p.n.e.
- Ryżanówka, około 150 km na południe od Kijowa, III wiek p.n.e.
Syberia i Azja Środkowa
- Pazyryk – zespół 5 wielkich kurhanów z pochówkami wodzów plemion scyto-sackich, VI–V wiek p.n.e.
- Noin Uła – nekropola wielmożów Xiongnu, I wiek p.n.e./I wiek.
- Issyk w Kazachstanie w kompleksie sackiej nekropoli królewskiej z VI–III wieku p.n.e.
- Cmentarzysko kurhanowe Berel w dolinie rzeki Buktyrmy w Kazachstanie – III wiek p.n.e. z najsłynniejszym kurhanem nr 11
Państwa bałkańskie
Tereny obecnej Bułgarii, Rumunii, Grecji, Serbii i europejskiej części Turcji (na obszarze dawnej Tracji, Dacji i Mezji)
- Kurhan Aleksandrowski, ok. IV wiek p.n.e. – w grobowcu zachowały się freski ze sceną polowania na dzika.
- grobowiec z Kazanłyku w środkowej Bułgarii.
- Wielki Kurhan z Werginy w Grecji
- Goljama Kosmatka
- Svetica
- Zlatinica
- Kırklareli = bułg. Łozengrad
- Naip i Harekattepe w Tekirdağ
Szwecja
- Håga koło Uppsali, X wiek p.n.e.
Bliski Wschód
- Nemrut Dağı, w kommageńskim kompleksie świątynno-sepulkralnym w południowo-wschodniej Turcji, I wiek p.n.e.
- Karakuş - kurhan w pobliżu Nemrut Dağı
Japonia
- Wielki Kurhan cesarza Nintoku na wyspie Honsiu
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Encyklopedia sztuki starożytnej: Europa, Azja, Afryka, Ameryka. Kazimierz Michałowski (wstęp). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, s. 270–271.
- ↑ Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 83, 84. ISBN 83-85001-89-1.
- ↑ Mariusz Ziółkowski, Henryk Paner, Cmentarzysko kurhanowe Uniradze-Przewóz , tablica informacyjna .
Bibliografia
- (ros.) Акишев К.А. Курган Иссык, „Искусство”, Москва, 1978 (K.A. Akiszew „Kurhan Issyk”, wyd. Isskustwo, Moskwa, 1978);
- (szw.) Almgren, O. „Kung Björns hög” och andra fornlämningar vid Håga, 1905 (za anglojęzyczną Wikipedią)
- (fr.) Domaradzki M.M. „Pitiros i Thasos. Structures economiques dans la peninsule balkanique aux VII-II siecles avant J.C.”, Opole 2000
- Faridis K., Vergina, Wydawnictwo Rekos Ltd., Thessaloniki-Oreokastro 2006, s. 36 (wydanie polskie w tłum. Barbary Marii Hantel-Galatou), ISBN 960-358-236-0.
- Encyklopedia sztuki starożytnej, praca zbiorowa, WAiF i Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, s. 126, 171, 248, 325, 326, 347-349, 348-349, 386, 425, 431, 462, 534, 575-576, 590-591, ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF)
